انواع روش های تزریق + مراقبت های پرستاری

توضیح روش های تزریق

تزریق چیه؟!

به طور کلی وقتی دارو یا بیمار شرایط مصرف به صورت خوراکی رو نداشته باشن باید از تزریق استفاده کنیم تا موارد مورد نیاز رو به بدن بیمار برسونیم که حالا اون ماده میتونه مایع یا جامد باشه که در حالت دوم ماده رو مقدار لازم آب رقیق و محلول میکنیم و به بیمار تزریق میکنیم.حالا اینکه چه شرایطی باعث میشه از تزریق استفاده بشه رو چند نمونه ش رو به صورت تیتروار میگم و میرم سر اصل مطلب:

  • عدم توان بیمار در بلع مواد غذایی
  • محدودیت زمانی در بیماران اورژانسی یعنی باید دارو سریع در بدن بیمار جذب بشه تا نجات پیدا کنه
  • عدم امکان مصرف دارو به صورت خوراکی مثلا انسولین در معده از بین میرود و باید مستقیما به خون برود
  • هدف دار بودن تزریق به این صورت که میخواهیم در بافت خاصی باشد 
  • و غیره …
روش های مختلف تزریق

انواع مختلف تزریقات

۱ـ وریدی (IV)

شامل وارد کردن سوزن به طور مستقیم در ورید می شود و ماده مستقیماً وارد جریان خون می شود. در دارو و مصرف دارو، این راه تجویز سریعترین راه برای دستیابی به اثرات مطلوب است، زیرا دارو بلافاصله به گردش خون و به بقیه بدن منتقل می شود. این نوع تزریق به دلیل اثرات سریع، رایج تر است.

ـ ممکن است از تزریق داخل وریدی برای موارد زیر استفاده کنند:

  • محلول‌های مایع و الکترولیت‌ها به فردی که دچار کم‌آبی است، داد شود
  • بیهوشی موضعی و عمومی برای افرادی که تحت عمل جراحی یا عمل جراحی قرار می‌گیرند
  • در اورژانس یا بعد از عمل،استفاده از داروهای ضد درد
  • دادن خون یا فرآورده های خونی به فرد
  • تزریق مواد غذایی برای افراد دچار سوء تغذیه
  • تزریق آهن به فردی که دچار کمبود شدید آهن است
  • استفاده از استروئیدها مثل دگزامتازون
  • شیمی درمانی برای افراد مبتلا به سرطان
  • تزریق آنتی بادی های مونوکلونال برای درمان COVID-19

ـ محل های متداول تزریق IV – مناطقی که رگ ها نزدیک به پوست فرد هستند – شامل:

  • پشت دست ها
  • جلو و پشت ساق دست
  • گودی فوقانی آرنج
  • ممکن است از رگ‌های پا برای تزریق وریدی به نوزادانی که هنوز راه رفتن را شروع نکرده‌اند استفاده شود

۲ـ تزریق عضلانی (IM)

میشود از تزریق عضلانی برای رساندن دارو به بافت عضلانی فرد استفاده کرد. ماهیچه ها دارای منبع خونی غنی هستند که به بدن کمک می کند دارو را سریع جذب کند.

ـ موارد مصرف متداول برای تزریق عضلانی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

  • تجویز اکثر واکسن ها
  • تجویز آنتی بیوتیک های انتخابی مانند پنی سیلین و استرپتومایسین
  • دادن کورتیکواستروئید برای التهاب یا واکنش های آلرژیک
  • تجویز هورمون هایی مانند تستوسترون و مدروکسی پروژسترون
  • تجویز دارو به بیمارانی که نمی توانند داروها را از راه های رایج دیگر مصرف کنند
  • افراد مبتلا به بیماری های خاصی مانند مولتیپل اسکلروزیس ممکن است نیاز داشته باشند این نوع تزریق را در خانه انجام دهند.

ـ محل های توصیه شده برای تزریق عضلانی عبارتند از:

  • عضله ناحیه فوقانی خارجی ران
  • عضله شانه و بازو
  • باسن

۳ـ تزریق زیرجلدی (SC)

متخصصان مراقبت های بهداشتی تزریق زیر جلدی را در بافت چربی دقیقا در زیر پوست و بالای بافت عضلانی انجام می دهند. برای اطمینان از ورود دارو به بافت چربی و نه عضله، از سوزن کوچکتری برای تزریق زیر جلدی استفاده میشود.

بر خلاف بافت عضلانی، بافت زیر جلدی دارای رگ های خونی کمی است. وجود سلول‌های خونی کمتر به بدن اجازه می‌دهد دارو را به آرامی در یک دوره زمانی جذب کند.

تزریق‌های زیر جلدی کمتر دردناک هستند و احتمال بروز واکنش‌های جانبی مانند عفونت کمتر است.

ـ موارد مصرف رایج برای تزریق زیر جلدی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

  • انسولین برای دیابت
  • هپارین یا داروهای رقیق کننده خون
  • واکسن سرخک (MMR) و آبله مرغان (واریسلا)
  • داروهای مسکن مراقبت تسکینی مانند فنتانیل و مورفین
  • سایر داروهای خانگی مانند دوپیکسنت و داروهای باروری
  • افراد مبتلا به اختلال لخته شدن خون باید واکسن را از طریق تزریق زیر جلدی دریافت کنند.

ـ محل های رایج تزریق زیر جلدی عبارتند از:

  • سمت بیرونی یا پشت بازو
  • قسمت جلویی و بیرونی بالای ران
  • ناحیه شکم

۴ـ داخل پوستی (ID)

متخصصان مراقبت‌های بهداشتی تزریق‌های داخل پوستی را درست در زیر سطح پوست انجام می‌دهند و یک برآمدگی کوچک به نام بلب یا چرخ ایجاد می‌کنند. بر اساس راهنمای روش های بالینی که در سال 2015 منتشر شد، مسیر تزریق داخل پوستی طولانی ترین زمان جذب را در بین انواع مختلف تزریق دارد.

ـ کاربردهای رایج تزریق داخل جلدی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

  • تست آلرژی
  • غربالگری سل (TB)
  • تجویز واکسن آنفولانزا Fluzone ID 

ـ معمولاً از قسمت های کم موی بدن برای تزریق داخل پوستی استفاده می شود. این نواحی معمولاً شامل:

  • سطح داخلی ساعد 
  • قسمت فوقانی پشت زیر استخوان کتف 

نکته ی مهمی که هست اینه که محل تزریق پوست نباید زخم، بثورات، خال یا اسکار داشته باشه.

تزریق درون استخوانی

۵ـ درون استخوانی (IO)

در تزریق داخل استخوانی با استفاده از یک سوزن مخصوص مغز استخوان را سوراخ می کند تا به سیاهرگ ها برسد. مغز استخوان دارای منبع خونی غنی است که مستقیماً به سیستم گردش خون متصل می شود.

طبق یک بررسی سیستماتیک در سال 2016، متخصصان مراقبت های بهداشتی معمولاً تزریق داخل استخوانی را برای مواقع اضطراری، زمانی که دسترسی داخل وریدی دشوار یا غیرممکن است، رزرو می کنند.

از تزریق داخل استخوانی به عنوان سریع ترین راه برای دادن مایعات، داروها و فرآورده های خونی به بیماران در بسیاری از شرایط اضطراری استفاده میشود زمان‌هایی مثل:

  • صدمات شدید ناشی از تصادف یا سقوط
  • برق گرفتگی
  • مصرف بیش از حد دارو
  • عوارض زایمان
  • دیسترس تنفسی
  • تشنج های طولانی مدت یا پشت سر هم
  • مسمومیت تصادفی
  • شوک انسولین
  • سکته
  • ایست قلبی
  • تجویز داروها به بیمار مبتلا به شوک سپتیک
  • استفاده از داروی مسکن برای بیماران لاعلاج

ـ محل های رایج تزریق داخل استخوانی عبارتند از:

  • استخوان ساق پا
  • استخوان ران
  • استخوان بازو

تزریق داخل استخوانی راه موثری برای دسترسی اورژانسی ورید در تمام گروه های سنی است.

سایر انواع روش های تزریق:

  • تزریق داخل مفصلی – در مفصل
  • تزریق اطراف مفصل – به بافت نرم نزدیک به مفصل
  • تزریق داخل دترسور – به عضله در دیواره مثانه
  • تزریق داخل چشمی (داخل زجاجیه) – به مایع ژله مانند در چشم
  • تزریق داخل صفاقی – در داخل حفره شکمی انجام می شود
  • تزریق داخل قلب – به عضله یا بطن قلب
  • تزریق اینتراکاورنوس – به ریشه آلت تناسلی

مراقبت های پرستاری به طور کلی:

  • تاریخچه دارویی و سوابق حساسیت بیمار را کنترل کنید.
  • کاردکس دارویی را از نظر نام دارو، مقدار تجویز، تاریخ، زمان تزریق و راه و روش تزریق با دستور پزشک تطبیق دهید (این کار بایستی در هر بار تزریق انجام شود).
  • قبل از تزریق دارو، ناحیه پوست را بررسی کنید.
  • در صورتی که در گردن آمپول خط مشخص جهت شکستن آن وجود ندارد با پنبه الکل قسمت گردن آمپول را پاک کنید. سپس در حالی که گردن آمپول بر پنبه الکل و روی انگشت سبابه دست شما تکیه دارد، آن را با اره خراش دهید.
  • پنبه الکل را در اطراف گردن آمپول قرار دهید و با فشار دست به طرف داخل یا خارج، سر آمپول را جدا کنید.
  • از تزریق در نواحی پوستی که کبود، باز، زخم یا روی برجستگی های استخوانی هستند اجتناب کنید.
  •  شرایط پزشکی که جریان خون را در ناحیه بافتی مختل می کند، استفاده از تزریق زیر جلدی در آن ناحیه را منع می کند.
  • در صورت داشتن تزریقات مکرر، در هر بار ناحیه را تغییر دهید.
  • باید اندازه سوزن مناسب برای تزریق زیر جلدی بر اساس شرایط بیمار انتخاب شود.
  • برای تزریق زیر جلدی از زاویه 45 یا 90 درجه استفاده می شود.
  • در مواردی که دارو در سرنگ‌ها از قبل پر شده و آماده تزریق و PACK شده‌اند، هوای موجود در آن را خالی نکنید.
  • برای کاهش خطر قرار گرفتن در معرض خون، پس از شست و شوی دست‌ها از دستکش استفاده کنید.
  • در تزریق دارو به روش عضلانی هیچگاه بیشتر از 5cc در هر بار تزریق وارد عضله نکنید.
  • بیمار را در یک موقعیت راحت قرار دهید و محل مناسبی را برای تزریق انتخاب کنید.
  • محل را با یک سواب الکلی یا سواب ضد عفونی کننده به مدت 30 ثانیه با یک حرکت محکم و دایره ای تمیز کنید و سپس اجازه دهید محل خشک شود.
  • درپوش سوزن را با دست غیر غالب بردارید و مستقیماً آن را بکشید تا از آسیب ناشی از سوزن جلوگیری شود.
  • ناحیه انتخاب شده به عنوان محل تزریق را بگیرید و اصطلاحا نیشگون بگیرید.
  • سرنگ را در دست غالب بین انگشت شست و سبابه مانند دارت نگه دارید.
  • بعد از اینکه سوزن در جای خود قرار گرفت، بافت را با دست غیر غالب خود رها کنید.
  • با دست غالب خود دارو را تزریق کنید.
  • از حرکت دادن سرنگ خودداری کنید.
  • در تزریقات زیرجلدی ۱۰ ثانیه قبل از بیرون کشیدن سوزن صبر کنید.
  • سوزن را به سرعت در همان زاویه ای که وارد شده است بیرون بکشید.
  • با استفاده از یک گاز استریل، پس از بیرون کشیدن سوزن، فشار ملایمی به محل وارد کنید.
  • محل را در تزریقات SC ماساژ ندهید.
  • برای جلوگیری از برخورد سوزن با خود ، سر سوزن را دوباره نبندید. درپوش ایمنی را روی سرنگ بگذارید و سرنگ/سوزن را در ظرف عمیقی بیندازید.

1 دیدگاه برای “انواع روش های تزریق + مراقبت های پرستاری

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

آموزش مهارت های پرستاری

13 مهارت اصلی پرستاری

تفسیر نوار قلب، ترالی احیا، مسمومیت های شایع ایران ، داروشناسی کاربردی ، تزریقات ، مدیریت تروما ، سوختگی ، اتل گیری و….  با  ۳۹۸ هزارتومان