یکی از وظایف مهم پرستار ترانسفوزیون خون و فرآورده های آن است. با وجود اینکه تزریق خون و فرآورده های آن در مواردی می تواند بسیار حیاتی باشد اما این جمله را در نظر داشته باشید که خون مثل یک بمب ساعتی است پس بایستی تمام نکات و استانداردهای لازم را برای تزریق خون و فرآورده های آن رعایت کنید تا آسیبی به بیمار نرسد. بنابراین نقش پرستار در تمامی مراحل انتقال خون بسیار حیاتی و تاثیرگذار است ما در این مطلب سعی کرده ایم مراحل انتقال خون و مراقبت های پرستاری آن را به شما دوستان ارائه دهیم.

وسایل مورد نیاز برای انجام ترانسفوزیون خون

_ فرآورده خونی

_ ست انتقال خون (لوله همراه با فیلتر و رابط Y شکل برای تزریق محلول سالین)

_ محلول نمکی ٠/٩ درصد برای انفوزیون وریدی

_ الکل یا سایر ضد عفونی کننده ها

_ پایه سرم

_ کاتتر داخل وریدی (شمارهٔ ۲۰ یا بزرگ تر)

_ دستکش یک بار مصرف

_ چسب

_ PPE اضافی، در صورت لزوم

_ مطابقت فرآورده های خونی با اطلاعات بیمار توسط پرستار رسمی دوم (یا سایر افراد مجاز یا پزشک)

 

آموزش مرحله به مرحله انتقال خون توسط پرستار

مرحله1

دستور پزشک را جهت انتقال خون بررسی و تأیید کنید.

دستورات پزشکی را برای دارو درمانی پیش از ترانسفوزیون تأیید کنید و در صورت دستور، داروها را حداقل ۳۰ دقیقه پیش از شروع ترانسفوزیون تجویز کنید.

مرحله 2

تمامی وسایل را جمع آوری کنید. و سپس دست ها را بشویید و در صورت لزوم وسایل حفاظت شخصی (PPE) بپوشید.

مرحله 3

بیمار را شناسایی کنید و مواردی که به حریم خصوصی بیمار مربوط می شود را رعایت فرمایید. درباره اقدامی که انجام می دهید و هدف از انجام آن به بیمار توضیح دهید. از بیمار در مورد تجارب قبلی ترانسفوزیون خون و واکنش های احتمالی حاصل از آن سؤال کنید. از بیمار بخواهید هرگونه لرز، خارش، راش و یا علایم غیر طبیعی را گزارش دهد.

مرحله 4 

ست تزریق خون را توسط محلول نرمال سالین استریل، هواگیری نمایید.

مرحله 5

دستکش بپوشید. اگر بیمار کاتتر ندارد، از او رگ بگیرید. ست تزریق را از طریق لوله وریدی به کاتتر متصل کنید. نرمال سالین را طبق خط مشی مؤسسه تزریق نمایید.

طبق مقررات مرکز درمانی یا مؤسسه نرمال سالین تزریق کنید.

مرحله 6

فرآورده خونی را طبق خط مشی مؤسسه از بانک خون تحویل بگیرید. در صورت لزوم، بارکد روی فرآورده های خونی را اسکن کنید.

مرحله 7

دو پرستار باید اطلاعات زیر را با پرونده بیمار، نوار هویت روی دست بیمار و برچسب روی فرآورده خونی، تطابق دهند:

1_ دستور پزشکی جهت ترانسفوزیون فرآورده خونی

2_ شماره شناسایی بیمار

3- نام بیمار

4_ گروه خونی

5_ تاریخ انقضاء

6_ بررسی فرآورده خونی از نظر وجود لخته

7_ برگه رضایت

مرحله 8

پیش از شروع ترانسفوزیون، علایم حیاتی اصلی بیمار را اخذ نمایید.

مرحله 9

دستکش بپوشید. اگر از دستگاه ترانسفوزیون استفاده می کنید، آن را بر روی “hold” قرار دهید. کلمپ را نزدیک به محفظه قطرات و در سمت سالین ست تزریق ببندید. کلمپ غلتان را بر روی ست تزریق و زیر دستگاه انفوزیون ببندید. اگر از دستگاه استفاده نمي كنيد، کلمپ غلتان را روی ست تزریق ببندید.

مرحله 10

کلمپ غلتان را در نزدیک مخزن قطرات در سمت فرآورده خونی ست تزریق قرار دهید. در پوش محافظ را از روی محفظه خون بردارید. در پوشش بخش نیزه ای ست تزریق را نیز درآورید. با حرکات پیچشی و فشاریف بخش نیزه ای ست را وارد محفظه خون نمایید، بدون اینکه آن را آلوده نمایید. مخزن خون را بر روی پایه سرم آویزان کنید. کلمپ غلتان را در سمت خون از ست تزریق ببندید. محفظه قطرات را فشار دهید تا جایی که روی فیلتر از خون پوشیده شود. دستکش ها را درآورید.

مرحله 11

تزریق را به آهستگی انجام دهید (بیش از ۲۵ تا ۵۰ میلی لیتر در ۱۵ دقیقه اول تزریق نشود). در جریان ۵ تا ۱۵ دقیقه اول ترانسفوزیون کنار بیمار بماند. کلمپ غلتان را روی ست تزریق و درست زیر دستگاه انفوزیون قرار دهید و ببندید. سرعت جریان را تنظیم کرده و ترانسفوزیون را شروع کنید.

با بازکردن کلمپ، جریان محلول آغاز می شود و سپس باید تعداد قطرات را بشمارید. کلمپ را طوری تنظیم نمایید که تعداد قطرات یا سرعت جریان به اندازه دلخواه برسد. جریان خون و عملکرد دستگاه انفوزیون را بررسی کنید. محل ورود سوزن را از نظر علایم نشتی مایع بررسی کنید.

مرحله 12

بیمار را از نظر برافروختگی، تنگی نفس، خارش، کهیر یا راش پوستی و یا هر علامت غیر طبیعی دیگر بررسی کنید.

مرحله 13

پس از طی دوره مشاهده و مراقبت اولیه بیمار (۵ تا ۱۵ دقیقه)، سرعت انفوزیون را افزایش داده تا به سرعت محاسبه شده برسد. در این صورت انفوزیون کل محلول در طی زمان تجویز شده (که نباید بیشتر از ۴ ساعت باشد) به اتمام می رسد.

مرحله 14

علایم حیاتی را پس از ۱۵ دقیقه مجدداً بررسی نمایید. پس از آن علایم حیاتی را براساس خط مشی مرکز درمانی یا موسسه کنترل کنید.

مرحله 15

سرعت جریان را براساس مقدار تجویز شده تنظیم کنید و یا در صورت مناسب بودن شرایط بیمار می توانید، سرعت را تا حداکثر محدوده تزریق ایمن افزایش دهید. پایش مداوم بیمار در طول دوره ترانسفوزیون خون برای تشخیص سریع هرگونه واکنش زیان بار ضروری است.

مرحله 16

در حین ترانسفوزیون، به طور مداوم بیمار را از نظر بروز واکنش های انتقال خون بررسی نمایید و اگر موردی مشاهده شد، ترانسفوزیون خون را متوقف کنید. ست تزریق خون را به سرعت تعویض نمایید و آن را با نرمال سالین تزریقی، هواگیری کنید. سپس محلول نرمال سالین را به صورت وریدی و با سرعت معمول که معمولاً ۴۰ میلی لیتر در ساعت است، انفوزیون نمایید. علایم حیاتی را کنترل کنید. پزشک و بانک خون را مطلع سازید.

مرحله 17

پس از اتمام ترانسفوزیون، کلمپ غلتان را در سمت خونی ست تزریق ببندید و کلمپ سمت نرمال سالین را باز کنید. انفوزیون نرمال سالین را آغاز نمایید. زمانی که کل خون وارد بدن بیمار شد، ست تزریق را کلمپ نمایید. علایم حیاتی را چک کنید. دستکش بپوشید. روی کاتتر وریدی در پوش گذاشته و یا مطابق قبل از انتقال خون، انفوزیون مایع را ادامه دهید. وسایل و تجهیزات مربوط به ترانسفوزیون خون را دور انداخته و یا برطرق خط مشی مؤسسه، به بانک خون برگردانید.

مرحله 18

تجهیزات و وسایل را بردارید. از آسایش بیمار مطمئن شوید. دستکش ها را درآورید. تخت را پایین بیاورید.

مرحله 19

در صورت استفاده از PPE اضافی، آن را در آورید. دست های خود را بشویید.

مرحله 20

بیمار را برای مدت یک ساعت بعد از انتقال خون از لحاظ علایم و نشانه های واکنش نسبت به انتقال خون تحت نظر داشته باشید. آموزش های لازم جهت عوارض شناسایی واکنش های انتقال خون به بیمار بدهید.

 

نکات و راهنمایی های بسیار مهم در فرایند ترانسفوزیون خون

_ در صورتی که بیمار خون دریافت کرده، نوع محصول خونی را ثبت کنید. شرایط بیماران طی انتقال، عبارتند از اطلاعات مربوطه، علائم حیاتی، صداهای ریه و واکنش های عینی بیمار به انتقال خون را یادداشت کنید. هرگونه درگیری یا واکنش هایی که بیمار طی انتقال و مداخلات دریافت کرده است را ثبت کنید. ارزیابی محل تزریق وریدی یا انفوزیون دیگر مایعات طی فرآیند را ثبت کنید. انتقال حجم یا دیگر مایعات وریدی دریافتی بیمار در صفحه ی ورودی و خروجی را یادداشت کنید.

وقایع غیر قابل انتظار در انتقال خون

_ بیمار دچار لرز می شود اما هیچ علایم و نشانه های واکنش نسبت به انتقال خون را ندارد: پزشک را مطلع نمایید. پزشک ممکن است در تزریق خون وقفه دهد یا آسپیرین و آنتی هیستامین قبل از تزریق مجدد خون دستور دهد. در صورت دستور پزشک، با ۳ میلی لیتر نرمال سالین شست و شو خط وریدی را انجام دهید.

 

_ بیمار میگوید تنگی نفس دارد و در قاعدۀ ریه ها صدای کراکل شنیده می شود: علایم حیاتی بیمار را با علایم حیاتی قبلی بیمار مقایسه نمایید. پالس اکسی متری کرده و به پزشک اطلاع دهید. پزشک ممکن است دستور داروی مدر بدهد یا سرعت انفوزیون را آهسته نماید. بررسی بیمار را از نظر علایم و نشانه های افزایش حجم مایعات در بدن ادامه دهید.

_ بیمار تب دارد، تاکیکارد بوده و از درد پشت شاکی است: بیمار نسبت به تزریق خون واکنش نشان داده است. فوراً تزریق خون را قطع نمایید. ست تزریق جدید وصل و سدیم کلراید ۰/۹ درصد تزریق نمایید. پزشک و بانک خون را مطلع نمایید. واحد خون، ست و فیلتر تزریق خون را به آزمایشگاه بفرستید. خون با سرعت کافی انفوزیون نمی شود: با کلمپ سرعت خون را تنظیم نمایید. اگر کار نمی کند با ۳ میلی لیتر سالین خط وریدی را شست و شو دهید.

 

توجه توجه

می توان برای حفظ سرعت تزریق که توسط پزشک تجویز شده است، از وسایل الکترونیکی تزریق استفاده نمود اما این وسایل دقیقاً باید برای انتقال خون طراحی شده باشند.

 

هرگز برای گرم کردن خون از میکروویو استفاده نکنید. در صورت لزوم یا تجویز پزشک با استفاده از یک دستگاه گرم کننده خون، عمل انتقال سریع خون را از طریق یک CVAD انجام دهید. دستگاه های گرم کننده خون می بایست در انتقال خون با حجم زیاد یا تعویض خون بیماران با علایم خاص بالینی، نوزادان و اطفال استفاده گردد. تزریق سریع خون سرد می تواند منجر به آریتمی های قلبی شود.

اگر برای انتقال سریع خون از دستگاه های خارجی فشرده سازی استفاده می شود باید با فشار سنج مجهز، فشار به طور یکنواخت به تمام کیسه خون اعمال شود. از کاف های فشار خون استفاده نکنید.

نکات مهم در هوم ویزیت و مراقبت در منزل

 

مؤسسات مراقبت در منزل، بیمارانی که خواستار انتقال خون در منزل هستند را مورد ارزیابی قرار می دهند.

دادن خون در منزل برای بیمارانی که خونریزی فعال دارند، یا نیاز به بیش از ۴ ساعت تزریق دارند یا اخیراً نسبت به انتقال خون عکس العمل نشان داده اند، مناسب نمی باشد.

باید از بیمار و پزشک رضایت نامه کتبی گرفته شود. پرستار فرآورده خونی را در یخدان مخصوص به منزل بیمار برده و مراقبین بیمار، شماره ی سریال کیسه ی خون و سایر اطلاعات دیگر مربوط به تشخیص هویت را با یکدیگر بررسی می کنند.

 

خب دوستان این مطلب نیز به پایان رسید اگر سوال، نظر یا پیشنهادی دارید خوشحال میشیم در بخش نظرات با ما به اشتراک بذارید و اگر تمایل به دریافت اطلاعات بیشتر راجب انواع مهارت ها و دانش پرستاری دارید میتونید به این صفحه مراجعه کنید.

موفق و پیروز باشید.